Baş Ağrıları

Erişkinlerde Baş Ağrısı

Baş ağrısı toplumda çok sık görülen şikayetlerden biri olup, tekrarlayıcı baş ağrısı olan insanların oranı %70’lere varmaktadır. Yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemekle birlikte genellikle hayati tehlike oluşturmamaktadır. Ancak baş ağrısı;

  1. Aniden ortaya çıkmışsa ve şimdiye kadar yaşanan baş ağrılarının en şiddetlisiyse,
  2. Geçmiyor ve şiddeti artıyorsa,
  3. Çift ya da bulanık görmeye neden oluyorsa,
  4. Bulantısız kusmalar varsa,
  5. 50 yaşından sonra ortaya çıkmışsa,
  6. Başa alınan bir darbe veya kaza sonrası ortaya çıkmışsa,
  7. Boyunda sertlik veya ateş şeklinde kendini gösteriyorsa mutlaka hekime başvurulmalıdır.

BAŞ AĞRISI NEDENLERİ
Baş ağrısı beyinde yapısal bir bozukluk olmaksızın (birincil) ortaya çıkabilir ya da beyni ve vücudu etkileyen başka hastalıklara bağlı olarak (ikincil) gelişebilir.

Birincil baş ağrıları,

  1. Migren
  2. Gerilim tipi baş ağrısı
  3. Küme baş ağrısı
  4. Diğer birincil baş ağrıları

İkincil baş ağrıları,

  1. Baş ve/veya boyun travmasına bağlı
  2. Baş ve/veya boyun damar hastalıklarına bağlı
  3. Kafa içi, damar dışı nedenlere bağlı
  4. Madde veya madde yoksunluğuna bağlı
  5. Mikrobik hastalıklara bağlı
  6. Kan biyokimyasındaki bozukluklara bağlı
  7. Göz, kulak, burun, sinüs, diş, ağız sorunlarına bağlı
  8. Psikiyatrik bozukluklara bağlı

SIK GÖRÜLEN BAŞ AĞRILARI

GERİLİM TİPİ BAŞ AĞRISI :
Başı çevreleyen adalelerin kasılmasına bağlıdır ve sıklıkla başın tümünde ağrı hissedilir
Ağrı; ağırlık, basınç hissi, sıkıştırma tarzındadır.
5-10 dakika kadar sürebileceği gibi günlerce aralıksız da devam edebilir.
Bulantı, kusma, ışık ve sesten çok sık rahatsız olmazlar.
Ağrılar genellikle günün ilerleyen saatlerinde öğleden sonra başlayıp uykuya dalmada güçlük yaratabilir.
Değişik faktörler gerilim tipi baş ağrısını ortaya çıkarabilir. Psikolojik stres, endişe, depresyon, kas zorlanması (uzun süre araba kullanmak, kötü oturuş pozisyonunda çalışmak… gibi), baş ağrısını gidermek amacıyla aşırı ilaç kullanmak bunlardan bazılarıdır.

MİGREN:

Migren en sık rastlanan nörolojik hastalıklardan biridir. Türkiye’de 15-55 yaş grubu arasındaki kişilerde migren görülme sıklığı: kadınlarda %21.8 erkeklerde %10.9’dur. Genellikle pek çok migren hastasının ailesinde başka bir migren hastası daha bulunur. Migren tipi baş ağrısının özellikleri: Ataklar halinde gelir (ataklar arasında baş ağrısı yoktur), tedavi edilmez ise 4-72 saat sürer, sıklıkla tek taraflıdır, zonklayıcı karakterdedir ve şiddetlidir, bulantı ve / veya kusma eşlik edebilir, ışığa ve sese duyarlılık vardır, fizik aktivite ile ağrı şiddetlenebilir, ağrı başlamadan önce “yanıp-sönen ışıklar, zig-zag çizgiler … gibi” görsel belirtiler olabilir.
Migreni Tetikleyen Faktörler: Bazı yiyecek ve içecekler (eski peynir, çerez, çikolata, yoğurt, soğan, incir, karaciğer, kafeinli yiyecek ve içecekler, tütsülenmiş ya da salamura balık/et, şarap), yaşam tarzı değişiklikleri (çok fazla ya da az uyumak, aç kalmak, fiziksel veya zihinsel yorgunluk, vardiya çalışması), adet dönemi, hava / mevsim / basınç değişiklikleri, titreşen / parlak / fluoresan ışıklar, parlak gün ışığı, kokular (parfüm, kimyasal maddeler, sigara), stres.

KÜME BAŞ AĞRISI :
Erkeklerde daha sıktır, Göz etrafında, zonklayıcı, şiddetli, dakikalar süren ancak gün içinde 15 dakika – 3 saat arasında defalarca tekrarlayan, o taraf gözde kızarıklık, yaşarma, o göz bebeğinde küçülme ve göz kapağında düşüklük, burunda tıkanıklık ve akmaya neden olan ağrılardır. Bu nitelikteki ağrı kümeleri yılın belli zamanlarında 4-8 hafta boyunca devam eder. Baş ağrısının özellikleri, ağrının nedenini belirleme ve tedavi seçiminde en önemli veridir. Bu nedenle hastalar, baş ağrısının karakteri ve sıklığını, eşlik eden belirtileri iyi tanımlamalıdır.

KANSIZLIĞA BAĞLI OLARAK BAŞ AĞRISI

KAFA İÇİ TÜMÖR MEVCUDİYETİ : Şiddetli ve daha önceden var olmayan baş ağrısının mevcudiyetinde hasta tümör yönünden değerlendirilmeye alınmalıdır.
Kafayı ilgilendiren yaralanmalarda travma sonrası akut ve kronik bir baş ağrısı oluşabilir.
Viral ve bakteriel enfeksiyonlar sonrasında da baş ağrısı oluşabilir.
Zehirlenmelere bağlı olarak (Alkol ,karbon monoksit, kurşun zehirlenmesi gibi).
Tedavisinde: Ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçlar kullanılması uygundur.

GÖZ, KULAK, BURUN, BOĞAZ, ve BOYUN OMURU HASTALIKLARINA BAĞLI BAŞ AĞRISI

YÜKSEK TANSİYONA BAĞLI OLARAK GÖRÜLEN BAŞ AĞRISI

MADDE ve İLAÇ KULLANIMINA BAĞLI BAŞ AĞRISI :
(Alkol alınımına, uzun süreli ergotamin ve ağrı kesici ilaçların kullanımına ve alkol, ergotamin, kafein ve narkotik ilaçların bırakılmaları) baş ağrısı yapabilir.
Öksürük ve hapşırma sonrası ,ağır kaldırmalardan sonra ve ani eğilip doğrulmaya bağlı olarak baş ağrısı oluşabilir. birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar süren bir baş ağrısı oluşabilir. Erkeklerde daha sık görülür.

POSTERİOR FOSSA TÜMÖRÜ:
Öksürük esnasında ve ağır bir eşyayı kaldırdıktan sonra meydana gelen bir baş ağrısı posterior fossa tümörünü düşündürmelidir.

Polikistik over sendromu veya prolaktin hormonu salgılatıcı bir tümörün varlığında;
a) Ani başlayan baş ağrısının mevcudiyeti.
b) Doğum yapmış olmamasına rağmen, meme bezlerinden süt gelmesi.
c) Adet kesilmesi meydana gelir.

Çocuklarda Baş Ağrısı

Baş ağrısının sadece yetişkinlerde olabileceği düşünülür.Oysa 5-7 yaş arası çocukların yaklaşık % 20 sinde kronik baş ağrıları oluşuyor.
Daha büyük çocuklar baş ağrılarını tanımlayabilirler ancak bu yaştaki çocuklar ve daha küçükler bunu yapamazlar.
Araştırmacılar baş ağrılarını tiplerine göre ve ağrı oluşma mekanizmalarına göre sınıflandırmaktadırlar. Çocuklarda baş ağrılarını oluşturan 5 mekanizma vardır:
Gerilim Tipi:Birçok baş ağrısı boyun çevresindeki kasların kasılması ile oluşur. Çocuğunuzun Gerilim tipi baş ağrıları yanlış postür, sıkıntı, üzüntü, depresyon sebepli olabilir.
Damarsal:Kafatası içindeki ve çevresindeki kan damarları ve arterler genişleyebilirler.Bu genişlemiş damarlar beraberlerindeki sinirlere bası yaparak ağrılara sebep olurlar. Kafa içi basıncı:Bazı tumorler, hematom vs organik sebepler kafa içi basıncını arttırarak ağrılara sebep olabilir.
İltihaplar:Göz, kulak, burun, diş, sinus iltihaplanmaları baş ağrılarına sebep olabilirler.
Nörojenik veya Epileptik Baş ağrıları: Epilepsi ( sara) gibi bazı sinir rahatsızlıkları baş ağrısı sebebi olabilirler.

ÇOCUKLARDA GERİLİM TİPİ BAŞ AĞRILARI

Gerilim tipi baş ağrıları boyun çevresindeki kasların kasılarak oluşturduğu gerilim sonucunda ortaya çıkarlar. Çocuklarda görülen gerilim tipi baş ağrılarının çeşitli nedenleri vardır. Genellikle okulda iken görülür, oyun oynarken, yemek yerken veya istirahat ederken görülmez.

Sebepleri:
Stress: Stress , anksiyete veya depresyon büyüklerde olduğu gibi çocuklar da da baş ağrılarına sebep olabilir. Genellikle bu gerginlik okulda oluşmaktadır. Ancak bunun dışında depressif çocuklar da da baş ağrılarına rastlanabilir.
Bedensel gerilim: Postür bozuklukları, göz bozuklukları gibi bedensel arazlar çocuklarda gerilim tipi baş ağrılarına sebep olabilmektedir.
Açlık:Çocuklarda görülen gerilim tipi baş ağrıları bazen açlık gibi basit nedenlerle oluşabilmektedir. Uzun bir gece uykusundan sonra kahvaltı edilmeden okula gidilmesi veya öğün atlanması buna sebep olabilir.
Bazı iltihabi hastalıklar
Bazı tetikleyici yiyeceklerin yenmesi baş ağrısına başlatabilmektedir. (Kafein, çikolata, bazı et ürünleri bazı meyveler tetikleyici rol oynamaktadır. Bu yiyeceklerin hangileri olduğu çocuk takip edilerek öğrenilebilir.)
Tedavi: Gerilim tipi baş ağrılarında önleyici tedavi olarak beta blokerler ve antidepressanlar kullanılabilmektedir. Hangi tur ilaçların ne miktarlarda kullanılacağına doktorunuz karar vermelidir. Oluşmuş olan baş ağrısının giderilmesi için ise nonsteroid antienflamatuarlar ve gevşeme egzersizleri yararlı olmaktadır.

ÇOCUKLARDA MİGREN:

7 yaş altındaki çocuklar genellikle migren ağrılarını tanımlayamazlar. 10 yaşlarına doğru ise giderek bu ağrıları tanımlamaya başlarlar. 7 yaş öncesi görülme sıklığı % 2,5 ; 7 yaş ile puberte arasında görülme sıklığı ise % 5 ler civarındadır.
Migren damarsal başağrısıdır. Damarlardaki genişleme ve daralmalar migrenin zonklama tarzındaki ağrılarını tetiklemektedir.
Ağrılar tekrarlamaktadır ve aralarda ağrısız dönemler vardır. Ağrı başlamadan önce aura adı verilen ve ağrının başlayacağını gösteren belirtilerin olduğu bir dönem olabilir. Aura esnasında çocuk dalgalanan çizgiler, parlak ışıklar, karanlık noktalar görebilir. Ancak bu aura dönemi bütün çocuklarda yoktur. Deride solukluk, aşırı yorgunluk, başın bir yanında veya alında zonklayıcı ağrı, karın ağrısı, kusma bulantı oluşur. Ruhsal durumunda değişiklikler, baş dönmesi, görme bulanıklığı, iştah artışı veya azalması eşlik edebilir. Migrenli çocukların % 70-90 ının ailelerinde de migren şikayetleri vardır ve çocuğun kişilik yapısı migrenli olan ebeveynine çok benzemektedir..
Parlak ve titrek ışıklar, gürültü, sinema veya TV, fiziksel veya ruhsal gerginlikler, anksiyete veya depresyon, tetikleyici rol oynamaktadır. Nadir olarak ta aşırı yorulma ve çok fazla güneş ışığı migrende tetikleyici faktör olarak rol oynayabilir.
Tedavisinde doktorunuzun önerisi ile betablokerler veya antidepressanlar önleyici olarak, parasetamol ağrıların kesilmesi için kullanılabilir.

ORGANİK NEDENLİ BAŞ AĞRILARI:
Ateş: Baş ağrısı yüksek ateş sebebi ile oluşabilir. İlk olarak çocuğunuzun ateşini ölçmelisiniz.
Enfeksiyonlar:Baş ağrısı birçok enfeksiyon da oluşabilir. Enfeksiyon kulakta, idrar yollarında, akciğerlerde olabilir.
Kafa Travmaları:Düşme ve çarpmalar sonucu baş ağrıları çocuklarda sık görülür. Kafa travmalarında beyinde hasar olup olmadığı sadece klinik testlerle anlaşılabilir. Bu tür durumlarda mutlaka sağlık kuruluşuna götürünüz. Zaman ilerledikçe uyku hali, mide bulantısı ve kusma , bilinç kaybı gelişebilir.
Beyin Tümörleri:Baş ağrısı olan çocukların % 1 inden azında iyi huylu veya kötü huylu beyin tümörleri bulunmuştur. Tümör büyüdükçe baş ağrılarının şiddeti artar ve tümörün tipine ve yerine göre bazı başka bulgularda eşlik eder.
Menenjitler: Baş ağrısının yanında yüksek ateş, ense sertliği, zihinsel bulanıklık, uyku halide eşlik eder.

UNUTMAYIN TÜM BAŞ AĞRILARI TIBBİ ÖZEN İSTER. BAŞ AĞRISININ KAFA TRAVMASI, BEYİN TÜMÖRÜ, MENENJİT, LÖSEMİ KÖKENLİ OLUP OLMADIĞININ ANLAŞILMASI HAYATİ ÖNEM TAŞIMAKTADIR. BU SEBEPLE HİÇBİR BAŞ AĞRISINI KÜÇÜMSEMEYİN VE EN KISA ZAMANDA HEKİMİNİZLE TEMASA GEÇİN.