Trigeminal Nevralji
Trigeminal sinirin innerve ettiği alanlarda tek taraflı, paroksismal, elektrik çarpması tarzında ve oldukça şiddetli ağrılarla karekterizedir. Özellikle ağız, nazal akvite, yada yüzün bir veya birden fazla bölgesinde bulunan hassas noktaların (trigger points), soğuk ve sıcak gıdaların alınması, hafif bir rüzgâr, yüze ışık teması, yutkunma ve hareket etmek gibi uyarıcı nedenler ile uyarılması ağrıyı başlatabilir. Ağrı nöbetler şeklinde gelir ve oldukça şiddetlidir. Nöbetten sonra bölgede kunt bir ağrı devam eder. Büyük sıklıkla yüzün sağ tarafında tutulma olur. İki taraflı tutulum nadirdir.
Hayatın 6-7.dekatında daha sık olur ve kadınlarda erkeklerden daha fazla görülür. 40 yaşından önce olması ve bilateral tutulum halinde ayırıcı tanıda multipl skleroz düşünülmelidir. Etyopatojenez üzerinde tam bir görüş birliği olmamasına rağmen hem periferik ve hem de sentral mekanizmaların etkili olduğu düşünülür. Rapor edilmiş vakaların %95′inde ağrının kaynağı maksiller yada mandibulalardır. Ağrı ataklarının süresi erken dönemde birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar sürebilir. İleri devrede ise bir saatten fazla olabilir ve günde 50 atağın üstüne çıkabilir.
Pontoserebellar köşe tümörü, anevrizma, multipl skleroz gibi tanımlanmış bir patolojik neden saptandığında bu trigeminal nevraljiler semptomatik olarak adlandırılır. Patolojik neden saptanamazsa idiopatik olarak tanımlanırlar. Bu durumda sinirin yolu boyunca herhangi bir noktada olası aberran arterler, vasküler malformasyonlar ve tümörler gibi nedenlerle myelin kılıfın parçalanmasının neden olduğu düşünülür. Yine idiopatik nedenler arasında diş ve periodontal lezyonlar sayılabilir.